Mar 12 | PWG | STEP | Ma Yesu ivi karei da miibiiyai kurisi ivivi sisiya. Ivona bo, “Mara sago tomowa greipi ivoni ina vao kamonai. Ma wakimiyai igariya ma mewa iyabai da greipi amesi inuwani ma ititugudagudai da muina kava ita viiya. Ma numa kweta ivowai da wawaya ita makai da greipi ita potapotai. Muriyai ina vao na wawaya ku imasi iterei da ita koyaghi ma inumataya ku dobu sago.

a 12:1Isa 5:1-2

b 12:10-11Psa 118:22-23

c 12:18Apos 23:8

d 12:19Deut 25:5

e 12:26Exod 3:6

g 12:28-34 Luk 10:25-28

h 12:29-30Deut 6:4-5

i 12:31Lev 19:18

j 12:32Deut 4:35

k 12:33Hos 6:6

l 12:36Psa 110:1

Mark 12

Vao kana koyakoyagha miibiina.

(Mat 21:33-46; Luk 20:9-19)

1 Ma Yesu ivi karei da miibiiyai kurisi ivivi sisiya. Ivona bo, “Mara sago tomowa greipi ivoni ina vao kamonai. Ma wakimiyai igariya ma mewa iyabai da greipi amesi inuwani ma ititugudagudai da muina kava ita viiya. Ma numa kweta ivowai da wawaya ita makai da greipi ita potapotai. Muriyai ina vao na wawaya ku imasi iterei da ita koyaghi ma inumataya ku dobu sago. ^a 2 Ma kana mara ipisi da greipi imenai na ina bigabiga sago ivonatawei da kana reregha ita viiya. 3 Ma vao kana koyakoyagha, bigabiga wawayina ivotani, ivowai ma ikwavini da imana kwebuna ma ivovira vao badana kurina. 4 Ma bade kana viruwa ivonatawei inae kurisi. Ma gayamina iravi ma ivi kayoberoberowanei. 5 Ma bade kana viaroba ivonatawei ma tuna na ikiivunui. Muriyai na peyarisi sago sago duma ivi vonataweyana inae da viya ivowa kirakiiyesi ma viya ivi kiivunuwana. 6 Vao badana na ina wawaya turina gwabinai da ita vonatawei. Tuna na natuna tomowina ma nuwanuwana ivii kirakiiyei. Murina vaghata na natuna ivonatawei ma ivona bo, ‘Anotanotai da natuku ina vokaravei.’ 7 Ma vao kana koyakoyagha ivi ogatara ma ivona bo, ‘Nokona natuna. Vao badana ina rabobo na weni tanona buderina ina damana da tuna ini rapenei. Tuna kubiine takiivunui ma tanona na tota mani tirapenei.’ 8 Ma vaghina ivotatani, ikiivunui ma gari ku kupuna itawanakiibuwei.”

9 Ma Yesu ivi tarakiiyanesi bo, “Ma vao badana na aviyavisina ina berai? Ina nae da vao kana koyakoyagha ini kiivunuwana ma vao na dam viruwa ina veresi. 10 Ma tami na giruma katamana kovi yavi na damina koviini bo kegha? Igiruma bo,

‘Vonura damsi wakima ibarei,
Ma Bada nani wakimina iviiya ma iterei da tepanai numa vuna ivowai.
11 Weni berana Bada iberai na ibiibii kirakai kurita.’ ” ^b
12 Nani murinai taparoro babadisi i babada ma vonaviyoyovana vibeyebeyena wawayisi keta iekwekwai da Yesu ita paniya, iyamna iakovi da nani miibiina kamonai na ti ivivi wavusi. Ma koroto ghamana iyabumanesi, tuna kubiine ivoterei ma inae.

Wawaya teks iti miiyei bo kegha?

(Mat 22:15-22; Luk 20:20-26)

13 Muriyai Perisi damsi ma Kiivavo Herodi ina wawaya viya ivonatawesi Yesu kurina da iti kaetina. I kayowana da Yesu iti sisiya bero na wavu ita verei. 14 Ipisi Yesu kurina ma ivona bo, “Bada, kakovi da tam tomowa kiimatanim. Tam ke miiriruwaruwam, iyamna namanaki wawaya ghamaghamasi bo wawayota ma peyarisi kurisi am vibeyebeyena na maninina kavakava. Vonavaghata tepanai na God ina keta kibeyebeyena. Ma kevona, Kiivavo Ghamana Sisa ina teks kani miiyei na tuna na bera maninina bo kegha? Tam kivaghinei bo kegha da kani miiyei?”

15 Ma Yesu iakovi da ivivi kaetina na ivonesi bo, “Avi kubiine ku poko kota tereku? Mane sago kokavarapiyei da ana kitai.”

16 Mane sago iverei na ivi tarakiiyanesi bo, “Wena iyi maghighina ivi gubegubei? Ma iyi kana vava igirumi?”

Ma ivona bo, “Kiivavo Sisa.”

17 Ma Yesu ivona bo, “Aviyavisina Sisa rapenai na Sisa koverei. Ma aviyavisina God rapenai na God koverei.”

Wawaya Yesu ina sisiya ivi yanei da ivi deyei.

Raborabobosi ina vomiiri na ivi sisiyesi.

(Mat 22:23-33; Luk 20:27-40)

18 Ma Sadusi damsi inotai da wawaya ina rabobo na ke ina vomiiri. Ma vikaetina kubiine ipisi Yesu kurina ma ivonei bo, ^c 19 “Bada, Moses ina vonaviyoyovana kamonai igiruma da tomowa tatavinena ina rabobo da kawana ina verukuyowei ma natunatusi kegha na varesina sago kwapurina ina ravaghi da ini tuwa. Ma nani ededisi na tomowina raborabobona natunatuna. ^d 20 Vaghina ma, mara sago tomowa titina yoghoyogho miikovimasago. Tomowina itavine ma ke iti tuwa ma irabobo. 21 Tina kikei sago vonaviyoyovana inunuri da kwapurina iravaghi. Ma tuna bade ke iti tuwa ma irabobo. Ma nakanani itupuwa tina kikei viarobina kurina. 22 Nakanani ma tomotomowa miikovimaruwa kwapurina sago iravaghi ma ke sago iyai iti tuwa ma peyarisi irabobomakai. Turina na bade kwapura irabobo. 23 Ma mara damonai God ina berai da wawaya rabobowai ina vomiiri na nani wavinena na iyi kawana, iyamna kakawana miikovimaruwa?”

24 Ma Yesu, Sadusi damsi ivonapotesi bo, “Avi koakovi? Tami koinuwanotanota bero iyamna God vonana ma ina rewapana damina ke kota viini. 25 Mara damonai raborabobosi ina vomiiri ma ti na aneya kiidamowai nakanani, ke ina tavine. 26 Ma vonavaghata ani beyebeyemi da wawaya raborabobosi ina vomiiri. Moses ina giruma kovi yavi da kotakovi da kiikiiruku ikarakarai na God gamona ivi sisiya Moses kurina. Ivona bo, ‘Taku na Abraham, Aisiki ma Jeikap i God ma ti na gwabikuwai emakamakai.’ ^e 27 Weni sisiyina ivi debei da God na ke wawaya raborabobosi ma wawaya yawayawasisi i God. Tuna kubiine koinuwanotanota bero da raborabobosi ke ina vomiiri.” ^{▼▼12:27God ivi sisiya Moses kurina na tuna maranai Moses ina kaekiki Abraham, Aisiki ma Jeikap namadani kava irabobo ma kegha da God ivi sisiyesi da ti na yawayawasisi. Tuna ivi debei da ti na rabobowai ivomiiri da karako kunumai emakamakai.}

Sisiya bagibagina ghamanakina.

(Mat 22:34-40; Luk 10:25-28)

28 Vonaviyoyovana vibeyebeyena wawayina sago ipisi ma ivi yanei da Sadusi damsi ma Yesu ivivi taghegheyana. Ma bade ivi yanei da Yesu ivonapote bubunisi. Ma kurina ivi tarakiiyana bo, “God ina sisiya bagibagisi kudubina kamosiyai na meni tuna irakata kirakai?” ^g

29 Ma Yesu ivonapotei bo, “Sisiya bagibagina ghamanakina na weni. ‘O Israel kovi yana, ita Bada God na sago kava, ma tuna kava na Bada. 30 Nuwanuwami kudubinai, kanumimi kudubinai, ami nota kudubinai ma ami rewapana kudubinai da ami Bada God kurina kovi nuwaviina.’ ^h 31 Ma sisiya bagibagina kana viruwa na weni. ‘Ikikava tam mani kinuwaviina meyem, nakanani kwinam nuwanuwana keviiya.’ Ke meni sisiyina bagibagina weni ivi ruwa ita ghekuyowesi.” ⁱ

32 Ma vonaviyoyovana vibeyebeyena wawayina ivona bo, “Kuvi sisiya bubuna da ita Bada God na sago kava ma tuna kava na God. ^j 33 Ma nuwanuwata kudubinai, kanumita kudubinai, ita nota kudubinai ma ita rewapana kudubinai na ita Bada God kurina tinuwaviina. Ma bade ikikava tinuwaviina meyeta, nakanani kwinata nuwanuwana taviiya. Weni berasi na bera ghamaghamasi, ke verena ma suwara kapukapunina nakanani.” ^k

34 Ma Yesu ivi yanei da ivonapote bubuna ma ivonei bo, “Tam na gisina kava ma God ina ku vikiivavona kuna rui.” Ma nani murinai ke sago iyai iti tepatora da Yesu kurina iti tarakiiyaname.

God ina Vivinevine Wawayina na David tupurereghina.

(Mat 22:41-46; Luk 20:41-44)

35 Yesu Taparoro Numana garina kamonai ivivi beyebeyena na wawaya ivi tarakiiyanesi bo, “Avi kubiine vonaviyoyovana vibeyebeyena wawayisi evonavona da God ina Vivinevine Wawayina na Kiivavo David tupurereghina? 36 Kanuma Vovokaravina David itowatepani da ivona bo,

‘Bada God ivi sisiya aku Bada kurina. Ivona bo,
Katagheyakuwai kuna makamakai
da kam ghavighaviya
kudubina ku kae gaburim ana teresi.’ ^l
37 David ivona da God ina Vivinevine Wawayina na ina Bada. Ma nakanani ivi sisiya iyamna God ina Vivinevine Wawayina na David tuna mani tupurereghina kamosiyai?” ^{▼▼12:37Kiivavo David tupurereghina na ivokaravei iyamna ti na murimurisi ma David na kii iyaroko. Ma God ina Vivinevine Wawayina bo Mesaya na wawaya ghamanakina. Tuna kubiine namanaki da Mesaya na Kiivavo David murinai itupuwa ma kegha da ighekuyowei da David, Yesu kurina ina vona bo, “Bada.”}

Yesu vonaviyoyovana vibeyebeyena wawayisi ivi sisiyesi.

(Mat 23:1-36; Luk 20:45-47)

Ma koroto ghamana nuwabiibiiyai Yesu ivivi yana bogai.

38 Yesu ivivi beyebeyena inenae da ivona bo, “Vonaviyoyovana vibeyebeyena wawayisi na kokitaruvisi. I kayowana da iti wawayaghama. Tuna kubiine gara rurukarukaruwesi ini kote ma nakanani ina baba yawara. Ma i kayowana da vigimagimara gawarisi kamosiyai wawaya ina vokaravesi ma ini kiikiiwesi. 39 Ma bade kiki numasiyai ma kamporagha marasiyai i kayowana da babada kii gawariyai ina makai. 40 Kwapukwapura iberoberowesi da i numa ma i sawara irapenei. Ma kayotata notasi gwabisiyai, tuna kubiine debiiyai eniponipowana guriguri. Iyavo kava nakanani eberaberai na kovogha berona ina viiya.”

Kwapura ina suwara.

(Luk 21:1-4)

41 Yesu na Taparoro Numana garina kamonai ma inae da suwara gawarina ririnai imakiipika. Ma iyavo kava i suwara ivereverena na ikitakita bogiisi. Ikita da mura wawayisi peyarisi mane ghamaghamasi itutura. 42 Ma kwapura moyamoyakina ipisi da mane riririghina ivi ruwa kava iterei. 43 Ma Yesu kana kivikivina ikwaturiyariyesi ma ivonesi bo, “Vonavaghata avonavonemi, weni kwapurina moyamoyakina ina verena irakata kirakai, ke wawaya peyarisi nakanani. 44 Peyarisi i mura nevanevasi iverena. Ma weni kwapurina na moyamoyakina ma kana makii kavakava na kudubina itere yavui.”